مخزن GRP

با توجه به تنوع بالای مخازن آب، مخازن آب شرب و مخازن آتش نشانی گزینه‌های متعددی در انتخاب مخزن می‌تواند موثر باشد. سه پارامتر بسیار مهم از جمله حجم مخزن آب، فضایی که مخزن در آن قرار می‌گیرد و مدت زمانی که کارفرما جهت ساخت مخزن اختصاص می‌دهد، است. در صورت داشتن فضای کافی مخازن پلی اتیلن از جمله ارزان‌ترین مخازن و در دسترس ترین مخازن کاربردی است.

طول عمر مفید این مخزن GRP در حدود ۱۵ سال است. در کشور بیش از ۱۰۰ شرکت تولید کننده مخازن پلی اتیلن در حال تولید این مخازن پیش ساخته است. مخازن پلی اتیلن محدودیت درجه حرارت کاری در درجه حرارت‌های بالاتر از ۵۰ درجه سانتیگراد را دارا است و در صورت بروز هرگونه شکست فرایند تعمیر بسیار دشواری دارند.

ساخت مخزن GRP

با ورود کامپوزیت‌ها یا رزین‌های تقویت شده با الیاف شیشه (GRP) به حوزه مخازن حمل، ذخیره سازی و مخازن فرایندی کاربردهای گسترده‌ای برای آن‌ها تعریف شده است. امروزه مخزن GRP به صورت گسترده در صنایع مختلف جهت نگهداری سیالات مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. به صورت کلی مخزن کامپوزیت یا مخزن GRP می‌توانند جهت نگهداری یا فرایند اسید، قلیا، آب نمک، ترکیبات آلی و مشتقات نفتی مورد استفاده قرار گیرند.

مخزن GRP دارای محدودیت‌های گسترده‌ای به خصوص در درجه حرارت‌های بالای ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد است. مخزن GRP یا مخزن FRP با استفاده از فرایندهای متنوعی تولید می‌شوند. پر بازده‌ترین روش جهت تولید مخزن GRP روش لایه گذاری دستی است. این مخازن با توجه به نقشه و در اشکال مختلف قابلیت ساخت را دارند. یکی دیگر از روش‌های ساخت مخزن GRP استفاده از فرایند رشته پیچی بر ردی قالب است.

رشته‌های الیاف درون رزین خیس شده و به دور قالب پیچیده می‌شوند. الیاف‌ها بسته به فشار کاری مخازن با پیچیده شدن به دور قالب فلزی به ضخامت مورد نظر نزدیک می‌شوند. از دیگر روش‌های تولید مخازن GRP روش قالب‌گیری به روش گرم (مخزن SMC) است. مخازن SMC به صورت پنل‌های پیش ساخته است که در محل قابلیت نصب داشته و با استفاده از پیچ و مهره بر روی فریم و فوندانسیون نصب می‌شود.

مخازن SMC یا مخازن مادولار به صورت گسترده جهت نگهداری آب شرب یا آب‌های با TDS پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند. مخزن GRP در قطرهای بالا می‌توانند با استفاده از ترکیبی از روش‌های مختلف تولید شوند. مخزن GRP می‌توانند توسط پوشش‌های فلئوروپلیمر یا پلی پروپیلن یا CPVC لاین شوند. مخزن GRP با استفاده از رزین‌های پلی استر با وینیل استر قایبلت تولید دارند. بسته به نوع سیال و درجه حرارت کارکردی رزین مورد استفاده و الیاف انتخاب می‌شوند.

مخزن GRP پیش ساخته

مخزن GRP یا مخازن FRP در زمره مخازن پیش ساخته‌ای است که قابلیت تولید تا ابعاد یا اقطار حداکثر ۴ متر را در کشور دارند. حجم‌های بالاتر عملا قابلیت جابجایی ندارند. در چند سال اخیر پیدایش دو شرکت که توانمندی تولید مخزن GRP پیش ساخته یا مخزن SMC یا مخازن مادولار (مخازن پنلی) را دارند، امکان ساخت در محل این مخزن GRP را تا احجام ۱۰۰۰ متر مکعب نیر فراهم آورده‌اند.

این مخازن به صورت سکشنال است و پنل‌های با سایز ۱ در ۱ متر و ۱ متر در ۲ متر در محصل بر روی فریم و فوندانسیون نصب می‌شوند. مزیت اصلی مخازن SMC مدت زمان نصب کوتاه بوده و از لحاظ بحث‌های عمرانی تا حد زیادی از مخازن بتنی پیش هستند. قیمت بالای این مخازن، مقاومت محیطی اندک، مقاومت اندک در برابر زلزله و رشد ترک از ضعف‌های اصلی مخزن GRP یا مخازن مادولار است.

مخازن بتنی در زمره ارزان‌ترین مخازن است که معمولا برای مخازن با احجام بالای ۲۰ متر مکعب ساخته می‌شوند. با پیشرفت علم بتن و افزودنی‌های متعدد در بتن مخازن بتنی به تدریج بازار از دست رفته خورد را به دست خواهند آورد. ضعف اساسی این مخازن، آب بندی، قابلیت تماس با آب شرب، رشد باکتری و مدت زمان اجرای طولانی مدت است و از لحاظ قیمت مخزن GRP در زمره بهترین مخازن است. توتال برای ورود به LNG ایران جدی نیست.

قیمت مخزن GRP

قیمت گذاری مخزن GRP به صورت عمده بر اساس طراحی، درجه حرارت کارکردی، نوع سیال ، حجم، نوع مخزن و فشار کارکردی تحت تاثیر قرار می‌گیرد. مخزن GRP یا مخازن FRP به صورت کلی جهت ذخیره و یا انتقال آب/ آب نمک، سیالات خورنده و مشتقات نفتی مورد استفاده قرار می‌گیرند. مخازن GRP بعد از انجام آنالیزهای المان محدود طراحی و میزان حجم مواد مصرفی و نحوه فرایند تولید قیمت گذاری می‌شوند.

مخزن GRP با توجه نوع فرایندی تولیدی قیمت‌های متنوعی دارند. مخازن GRP تولید شده با استفاده از فرایند رشته پیچی بالاترین قیمت در مقایسه با مخازن GRP تولیدی با استفاده از دیگر روش‌ها (قالب‌گیری به روش گرم یا لایه گذاری دستی) را دارا است. مخزن GRP تولید شده با استفاده از قالبگیری گرم(مخازن SMC) به صورت عمده جهت نگهداری آب شرب استفاده می‌شوند.

مخزن SMC یا مخازن مدولار به صورت پیش ساخته بوده و در محل پروژه و در ابعاد خاص نصب می‌شوند. مخازن GRP یکپارچه تولید شده با استفاده از روش رشته پیچی یا فیلامنت وایندینگ به صورت عمده جهت نگهداری سیالات تحت فشار به کار گرفته می‌شوند که به آن مخازن تحت فشار کامپوزیتی گفته می‌شود. ترکیب روش‌های رشته پیچی و لایه گذاری دستی جهت ساخت مخازن نگهداری تا حجم حدود ۶۰ متر مکعب استفاده است.

به صورت کلی با توجه به اینکه حمل و نقل مخازن با احجام بالاتر از ۲۰۰ متر مکعب امکان پذیر نیست، لذا این مخازن به صورت عمده در محل قابلیت ساخت را دارند. قیمت مخزن GRP یا مخزن آب شرب FRP جهت نگهداری آب به ازای واحد متر مکعب در حدود یک میلیون تومان الی یک میلیون و پانصد هزار تومان به ازای واحد متر مکعب است. مخزن GRP یا مخازن GRVE که به صورت عمده جهت نگهداری سیالات خورنده مورد استفاده قرار می‌گیرند درارای قیمتی در حدود سه میلیون تومان به ازای واحد متر مکعب است. در صورتیکه حجم خورندگی یا درجه حرارت کارکردی بالا باشد، می‌بایست در این مخازن از لاینرهای ترموپلاستیک استفاده شود.