مخازن آب از دیرباز برای ذخیره سازی آب مورد توجه قرار گرفته است. انواع مخزن در تامین آب برای کاربردهای متنوعی از جمله آب آشامیدنی، کشاورزی، آتش نشانی مطرح است. انتخاب از میان انواع مخازن ذخیره آب و انتخاب مناسب مواد برای ساخت مخزن آب با توجه به کاربرد و طراحی کلی مخزن آب شرب بسیار مهم است. با توجه به اهمیت سلامت انسان و حفظ محیط زیست انتخاب درست مخازن به حل مشکلات کشورهای در حال توسعه کمک می‌کند. در این مقاله به بررسی انواع مخازن ذخیره آب برای انتخاب آگاهانه می‌پردازیم.
انواع مخزن ذخیره ساز آب
مخزن سیمانی
مخازن سیمانی نوعی از انواع مخازن ذخیره آب است که از دیرباز وجود داشته است. این مخازن مشکل جدی در ترک خوردگی و نشت مایع داخل مخزن را دارد. همچنین به هنگام زلزله احتمال آسیب دیدن آن‌ها زیاد است. از نظر اقتصادی نیز برای خرید و نصب آن نسبت به مخازن پلاستیکی مطلوب نیستند.
مخازن الیاف شیشه
مخازن الیاف شیشه نیز نوعی از مخازن با دوام و ضدزنگ و خوردگی محسوب می‌شود. مقاومت آن‌ها در برابر حرارت از مزیت آن‌ها است.
مخازن فولادی جوش داده شده
این نوع مخازن بسیار با دوام هستند. جنس آن‌ها از فولاد ضد زنگ برای کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مخزن پلیمری
مخزن پلیمری که عمدتا ساخته شده از پلی الفین‌هایی نظیر پلی اتیلن و پلی پروپیلن است، بعد از سیمانی‌ها وارد عرضه صنعت شده‌اند. آن‌ها عمر مفید طولانی‌تری دارد. عمده پلیمر مصرفی در مخزن پلی اتیلن است این نوع مخازن خوردگی ندارند و زنگ زدگی در آن‌ها رخ نمی‌دهد. باید در نظر داشت از پلی فنول، پلی اتیلن ترفتالات و پلی اتیلن شبکه‌ای شده نیز برای ساخت مخازن آب استفاده می‌شود. قابلیت حمل و نقل آسان به دلیل سبک بودن پلیمر مذکور نظر صنعتگران و کاربران را به خود جلب کرده است. این مخازن مانند مخزن سیمانی هیچگونه نشتی ندارد و درزگیری برای آن‌ها مطرح نیست. انعطاف پذیری مناسب پلی اتیلن سبب مقاومت در برابر زلزله است. فاکتور مهم دیگر بررسی از لحاظ اقتصادی است که نسبت به مخازن سیمانی یا بتنی مطلوب‌تر هستند.
دسته بندی انواع مخازن ذخیره آب
انواع مخزن مایعات را می‌توان از چند منظر دسته بندی کرد:
برای ذخیره سازی آب آشامیدنی در محیط‌های تاریک می‌توان از مخازن تک لایه بهره برد. اگر محیط‌هایی که مخزن در آن قرار می‌گیرد دارای نور باشد از مخازن دو لایه که لایه داخلی آن بی رنگ و لایه بیرونی آن رنگی است به دلیل عدم عبور پذیری نور به مایع درون مخزن استفاده می‌شود. در محیط‌های روشن و محیط‌هایی که مستعد رشد جلبک هستند می‌توان از مخازن سه لایه استفاده کرد و عملکرد این مخازن به دلیل اینکه لایه میانی مشکی است مانع نفوذ اشعه یو وی و واکنش مایع با دیگر ترکیبات شیمیایی می‌شود. در مواردی که نیاز به استحکام مناسب، کاهش انتقال حرارت از جداره مخزن مطرح است (محیط خیلی گرم و یا مستعد یخ زدگی مایع درون مخزن)، می‌توان از مخازن فوم دار که دو لایه و یا سه لایه هستند استفاده کرد.
در هنگام انتخاب مخزن ذخیره آب به چه مواردی باید توجه شود؟
قبل از انتخاب نوعی از انواع مخازن ذخیره آب باید به حجم و سایتی که مخزن نصب می‌شود توجه ویژه داشت. جهت اطمینان از ایمنی استحکام سازه باید مد نظر قرار گیرد. به عبارت دیگر سطح زیرین مخزن صیقلی است. در صورتی که مخازن برای ذخیره سازی آب شرب و یا کاربرد آتش نشانی است باید حتما از مخزن آب سه لایه استفاده کرد.
در مکان‌هایی با محدودیت ارتفاع، از انواع مخازن ذخیره آب افقی می‌توان استفاده کرد. اگر کم‌ترین فضای اشغالی مدنظر باشد از مخزن آب برای زیر پله، مخازن مکعبی، و اما مخازن عمودی نیز وجود دارد.
